Βήμα 1: Βρες πού θα εστιάσεις και από πού θα ξεκινήσεις

Σε αυτό το πρώτο βήμα του σχεδιασμού μιας καμπάνιας αλλαγής του αφηγήματος εστιάζουμε στην ανάπτυξη μιας στρατηγικής για την καμπάνια: βρίσκουμε ένα σημείο εστίασης και ένα σημείο ανοίγματος, το άνοιγμα δηλαδή που θα σου δώσει την ευκαιρία να απευθυνθείς στο μέσο κοινό.

 

Για να κάνουμε αυτό το πρώτο βήμα θεωρούμε ότι:

• εσύ / η οργάνωσή σου / οι οργανώσεις σας έχετε αποφασίσει να στήσετε μια καμπάνια που θα απευθύνεται και θα κινητοποιήσει τμήμα(τα) του μέσου κοινού στη συζήτηση για το μεταναστευτικό.
• ότι αναζητάτε έναν τρόπο για να κινητοποιήσετε αποτελεσματικά αυτό το κοινό με έναν τρόπο συναισθηματικά ευφυή.

Οι πέντε ενότητες αυτού του πρώτου βήματος είναι:

 

	Βρες πού θα εστιάσεις & από πού θα ξεκινήσεις
	Ενότητα	Λεπτομέρειες
1	Στόχευσε σε τμήμα(τα) του μέσου κοινού & στα τρέχοντα πλαίσια / στις τρέχουσες απόψεις τους	Διάλεξε ένα συγκεκριμένο τμήμα του μέσου κοινού που θέλεις να κινητοποιήσεις με αυτή την καμπάνια και εντόπισε τα πλαίσια / τις απόψεις που προβάλλει στη σχετική συζήτηση.
2	Χάρτης θετικών αξιών	Χαρτογράφησε τις θετικές αξίες που το κοινό-στόχος θεωρεί ότι προβάλλει ή υπερασπίζεται με τις απόψεις του.
3	Αφηγηματικός χώρος για την καμπάνια σου	Εντόπισε σημεία σύμπτωσης ανάμεσα στις αξίες του κοινού-στόχου και την αξία και το αφήγημα που θα χρησιμοποιήσεις στο μήνυμά σου.
4	Ευκαιρία ή άνοιγμα	Διάλεξε ένα προγραμματισμένο γεγονός, μια συζήτηση ή βρες μια ευκαιρία που θα σου επιτρέψει να απευθυνθείς και να κινητοποιήσεις τμήμα(τα) του μέσου κοινού.
5	Ρεαλιστικοί στόχοι της καμπάνιας	Καθόρισε ένα σετ από ρεαλιστικούς στόχους για την καμπάνια σου.

 

 

Για να πάρουμε κάθε ενότητα με τη σειρά: άρχισε αποφασίζοντας ποιο είναι το μέσο κοινό-στόχος και κατανοώντας τα επιχειρήματά του, τις απόψεις και τις αξίες του στη συζήτηση για το μεταναστευτικό. Μόλις βάλεις αυτές τις βάσεις, εντόπισε έναν χώρο για το μήνυμά σου και ένα γεγονός ή μια συζήτηση όπου θα έρθεις σε επαφή με το κοινό-στόχο της καμπάνιας· ο χώρος αυτός θα πρέπει να ταιριάζει και με τα χαρακτηριστικά της οργάνωσής σου / των οργανώσεών σας. Αυτή η απόφαση είναι κομβική ώστε να αναπτύξεις μια στρατηγική για την καμπάνια και σε οδηγεί στην ολοκλήρωση του πρώτου βήματος: τον καθορισμό ρεαλιστικών στόχων της καμπάνιας.

Βασικός οδηγός σε αυτό το βήμα είναι να καταλάβεις ποιο είναι το κοινό-στόχος της καμπάνιας –το ευμετάβλητο μέσο κοινό–, οπότε θα αρχίσουμε με την περιγραφή αυτής της ομάδας κι έπειτα θα συνεχίσουμε με τις υπόλοιπες ενότητες αυτού του βήματος.

 

Ποιοι είναι το ευμετάβλητο μέσο κοινό;

Το ευμετάβλητο μέσο κοινό χαρακτηρίζεται από τα εξής: δεν ασχολείται σε βάθος με το ζήτημα της μετανάστευσης, το ανησυχεί η αυξανόμενη ανισότητα και μπορεί να επηρεαστεί από τη λαϊκιστική ρητορική και τον αντίστοιχο τρόπο σκέψης. Για να καταλάβουμε καλύτερα αυτά τα χαρακτηριστικά και να κατανοήσουμε βαθύτερα το μέσο κοινό, ας δούμε το ακόλουθο παράθεμα: «Οι περισσότεροι άνθρωποι τον περισσότερο καιρό δεν ασχολούνται με τα περισσότερα ζητήματα».1  Όπως αναφέραμε στο Γιατί χρησιμοποιούμε τη μέθοδο αναπλαισίωσης;, στη συζήτηση για το μεταναστευτικό στην Ευρώπη συνήθως σχετικά μικρός αριθμός ανθρώπων υποστηρίζουν θερμά ή διαφωνούν κάθετα με τη μετανάστευση (γύρω στο 15% σε κάθε πλευρά), και το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού (στην Ελλάδα αποτελεί το 62%),2  το αποκαλούμενο μέσο κοινό, έχει τα εξής χαρακτηριστικά:3

• Δεν έχουν ισχυρή άποψη για το ζήτημα, θετική ή αρνητική
• Δεν κινητοποιούνται ούτε έχουν σε βάθος γνώσεις γύρω από το ζήτημα
• Ενδεχομένως να αναπτύξουν θετικές απόψεις για τη μετανάστευση αν έχουν έρθει σε επαφή με μεταναστευτικές κοινότητες και αν έχουν καλές προσωπικές εμπειρίες με μετανάστριες/ες
• Μπορεί να ενστερνίζονται αρκετά ρεαλιστικές απόψεις για το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα
• Αγωνιούν κυρίως για την οικονομική τους κατάσταση / το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους
• Αναφέρουν συχνά ότι οι κοινότητές τους έχουν απώλειες τα τελευταία 30-40 χρόνια όσον αφορά την απασχόληση, τη στέγαση και την πολιτική εκπροσώπηση
• Νοσταλγούν συχνά κάποιες «χρυσές εποχές» του παρελθόντος
• Ανησυχούν ότι ο πολιτισμός αλλάζει με πολύ γοργούς ρυθμούς και ότι χαλαρώνουν οι κοινωνικοί δεσμοί
• Επηρεάζονται από τις γνώμες που εκφράζονται στα κυρίαρχα ΜΜΕ

 

Υπάρχουν κι άλλα επίθετα που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν το κοινό αυτό – καταγράφονται στο παρακάτω διάγραμμα. Εκτός από «ευμετάβλητο», το μέσο κοινό μπορεί να είναι «φοβισμένο», «μπερδεμένο», ακόμη και «ανερμάτιστο». Πρόσφατα, οι οργανώσεις British Future και Hope not Hate χαρακτήρισαν το κοινό αυτό «ισορροπιστικό» (balancers),4  γιατί μπορούν να αλλάξουν τις ισορροπίες στη συζήτηση για το μεταναστευτικό. Το «φοβισμένο» υπονοεί ότι θέλουν να απαλλαγούν από τις αγωνίες τους, πράγμα που αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τους λαϊκιστές, που απέναντι στις δικαιολογημένες αυτές ανησυχίες ρίχνουν το φταίξιμο σε ένα και μόνο ζήτημα: τη μετανάστευση. Βλέπουμε λοιπόν ότι είναι ανάγκη ο προοδευτικός χώρος να απευθυνθεί αποτελεσματικότερα και να κινητοποιήσει το λεγόμενο μέσο κοινό. Η επιλογή μας να επικεντρωθούμε στο επίθετο «ευμετάβλητο» σχετίζεται με δύο παραμέτρους: την ευκαιρία που παρουσιάζεται και την ανάγκη να αλλάξουμε τις απόψεις του λεγόμενου μέσου κοινού σχετικά με το ζήτημα της μετανάστευσης.

 

Εικόνα 2: Επίθετα που συνήθως χαρακτηρίζουν το ευρύ κοινό

φοβισμένο ανερμάτιστο μπερδεμένο ευμετάβλητο κουρασμένο

μέσο κοινό

Τον Ιούνιο του 2018 δοκιμάσαμε ορισμένα μηνύματα σε ένα εργαστήρι στο πλαίσιο του Narrative Change Lab. Διαπιστώσαμε ότι το δυναμικό μετακίνησης ήταν σαφώς ορατό σε focus groups όπου δοκιμάσαμε δύο καμπάνιες στη Γερμανία: δυνατά μηνύματα που επικαλούνταν βασικές αρχές ή ξυπνούσαν την ενσυναίσθηση οδηγούσαν γρήγορα στην άμβλυνση των αμφιβολιών που εξέφραζε η ομάδα. Όπως είπαμε και στην εισαγωγή, αυτό το τόσο μεγάλο κομμάτι του κέντρου της κοινωνίας αποτελεί ένα δυναμικό το οποίο συνήθως δεν το λαμβάνουν υπόψη τους οι καμπάνιες δημόσιας συνηγορίας με θετικό πρόσημο. Στην έρευνα που κάναμε στη δουλειά μας, αυτό το μεγάλο κομμάτι του ευμετάβλητου μέσου κοινού είναι σαφώς ορατό σε πολλές χώρες. Λόγου χάρη, το μέσο κοινό αποτελεί περίπου το 50-60% στην Ελλάδα5  και τη Γερμανία:6

Φιλελεύθεροι Κοσμοπολίτες 22%
Ακραίοι Διαφωνούντες 17%
Πραγματιστές της Οικονομίας 20%
Μετριοπαθείς Διαφωνούντες 18%
Προβληματισμένοι Ανθρωπιστές 23%

Για να καταλάβουμε καλύτερα τις ανησυχίες του ευμετάβλητου μέσου κοινού, πολύ διαφωτιστικές είναι οι έρευνες που έγιναν πρόσφατα για θέματα που απασχολούν «αυτούς που μένουν πίσω», τις «ξεχασμένες κοινότητες»7 και τη λεγόμενη «λευκή εργατική τάξη».8 Το Open Society Foundations ανέθεσε μια μεγάλης κλίμακας έρευνα για αυτές τις ομάδες9 και τα συνοδευτικά βίντεο είναι πολύ διαφωτιστικά: 

 

• Τι επίδραση έχει η ανισότητα στις κοινότητες της λευκής εργατικής τάξης στην Ευρώπη

 

 

• Φωνές του Μάντσεστερ: Angela Mannion

 

 

<< Εισαγωγή στις Οδηγίες - 1.1 >>

 

• 1Frame Works Institute (2009), Changing the Public Conversation on Social Problems: A Beginner’s Guide to Strategic Frame Analysis, E-Workshop.
• 2Στην Ελλάδα το 62% του πληθυσμού χαρακτηρίζεται από μετριοπαθείς στάσεις με βάση τα ευρήματα της έρευνας «Αντιλήψεις περί εθνικής ταυτότητας, μετανάστευσης και προσφύγων στην Ελλάδα». Η έρευνα εκπονήθηκε από την Ipsos Greece για τον οργανισμό More in Common και χρηματοδοτήθηκε από το Social Change Initiative. Την επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης της έρευνας την είχε το Human Rights 360.
• 3British Future (2014), How to talk about immigration. & British Future & Hope Not Hate (2018), National Conversation on Immigration: An interim report to the Home Affairs Committee. & Frame Works Institute (2014), Finish the Story on Immigration: A Frame Works Multi-Media Message Memo. &  More in Common (2017), Attitudes Towards National Identity, Immigration, and Refugees in Germany. & Welcoming America (2016), Stand Together: Messaging to Support Muslims and Refugees in Challenging Times.
• 4British Future & Hope Not Hate (2018), National Conversation on Immigration: An interim report to the Home Affairs Committee.
• 5More in Common (2019), Attitudes Towards National Identity, Immigration, and Refugees in Greece.
• 6More in Common (2017), Attitudes Towards National Identity, Immigration, and Refugees in Germany.
• 7Demos (2018), Nostalgia as a Cultural and Political Force in Britain, France and Germany… AT HOME IN ONE’S PAST.
• 8Beider, H., Harwood, S. & Chahal, K. (2017), «"The Other America”: White working-class views on belonging, change, identity, and immigration», Centre for Trust, Peace and Social Relations, Coventry University, Μεγάλη Βρετανία.
• 9Open Society Foundations (2014), Europe’s White Working Class Communities: A Report on Six EU Cities. At Home in Europe Programme.